Czym zastąpić cukier – naturalne substancje słodzące

Jednym z podstawowych problemów dietetycznych w krajach rozwiniętych jest nadmierne spożycie cukru. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest nie tylko dosładzanie samodzielnie przygotowywanych potraw i napojów, ale również wysoki stopień zastosowania cukrów prostych w przemyśle spożywczym.

W rezultacie konwencjonalne przetworzone produkty spożywcze charakteryzują się zazwyczaj wysoką zawartością cukru. Wysoka atrakcyjność słodkiego smaku ma swoje uzasadnienie ewolucyjne. Rozwinęła się w czasach gdy źródła energii były znacznie trudniej dostępne niż obecnie, a przetrwanie wymagało wyższego jej użytkowania. Wówczas dostęp do tak efektywnych zasobów energetycznych był na wagę złota. Jednak industrializacja produkcji żywności i zmiana trybu życia, sprawiła, że współczesny człowiek notuje stałą nadwyżkę kaloryczną. Zmiany instynktów żywieniowych następuję bardzo powoli, nie nadążają za zmianami warunków życia, stąd nasze zamiłowanie do słodkiego smaku pozostanie z nami jeszcze bardzo długo. Jest to oczywiście wykorzystywane przez przemysł spożywczy wykorzystujący cukier i jego pochodne w ilości o wiele wyższej niż niezbędna.

Niestety, dieta o dużej zawartości cukru prowadzić może do niepożądanych efektów, tym również poważnych chorób. Można tu wymienić chociażby próchnicę zębów, wzrost ryzyka rozwoju nowotworów i chorób naczyniowo-sercowych, destabilizację systemu hormonalnego prowadzącą w konsekwencji do wielu chorób jak otyłość czy cukrzyca. Potwierdzono również związek z wysokim spożyciem cukru, a schorzeniami takimi jak: choroby stawów, bezdech senny, czy wzrost zagrożenia zawałem i udarem. Nie można zapominać o efekcie uzależnienia od cukru, co prowadzi często do zaburzeń odżywiania. Powyższa lista nie jest niestety kompletna. Pokazuje to jak istotne dla naszego zdrowia jest kontrola ilości spożywanych cukrów.

Znaczącym utrudnieniem w tym zadaniu jest jednak opisana wcześniej wysoka atrakcyjność słodkiego smaku. Tutaj z pomocą przychodzą naturalne niecukrowe substancje słodzące. W wielu przypadkach znakomicie zastępują cukier nadając potrawom atrakcyjny charakter, pozwalający nam zaspokoić potrzebę słodkiego smaku. Wśród naturalnych słodzików nie cukrowych na pewno warto polecić:

Erytrytol, jest to bezkaloryczna substancja naturalnie występująca w wielu owocach (melonach, gruszkach czy winogronach) oraz kukurydzy, pyłku kwiatów czy wodorostach. Jako zamiennik cukru stosowana głównie do słodzenia napojów oraz wszelkiego rodzaju dań i deserów, wypieków oraz przetworów. Nie poleca się stosować erytrolu do wypieku ciast drożdżowych, gdyż spowalnia proces wyrośnięcia ciasta.

Ksylitol, zwany nieraz cukrem brzozowym, posiadający około 40% niższą wartość kaloryczną od cukru białego oraz wielokrotnie niższy indeks glikemiczny. Jako zamiennik cukru jest polecany głównie do słodzenia napojów oraz wszelkiego rodzaju dań i deserów, wypieków oraz przetworów.
Ksylitol należy wprowadzać do diety stopniowo, zaczynając od małych ilości. Zalecane początkowe dzienne spożycie dla osoby dorosłej to 3 łyżeczki (około 15 g). Może być stosowany przez diabetyków.

Stewia, produkt otrzymywany z roślin o tej samej nazwie w formie tzw. glikozydów stewiolowych. W czystej postaci substancja ta jest kilkaset razy słodsza od cukru, dlatego najczęściej stosuje się ją w połączeniu z innym słodzikiem, np. erytrytolem. Stewia podobnie jak erytrytol jest bezkaloryczna, dlatego również w połączeniu dają słodzik nie zawierający kalorii oraz w pełni bezpieczny dla diabetyków. Jako zamiennik cukru polecany jest głównie do słodzenia napojów oraz wszelkiego rodzaju dań i deserów, wypieków oraz przetworów. Godne polecenia są zwłaszcza słodycze ze stewią jak czekolady czy cukierki, a także przetwory owocowe dosładzane stewią.

Wymienione wyżej substancje mają szereg indywidualnych właściwości i zalet. Natomiast przy zastosowaniu ich jako zamienników cukru można wymienić kilka cech wspólnych (w stosunku do cukru):

• zerowa lub znacząco niższa kaloryczność,
• bezpieczne dla diabetyków,
• nie powodują próchnicy zębów,
• nie powodują destabilizacji systemu hormonalnego,
• nie wpływają negatywnie na gospodarkę lipidową,
• nie prowadzą do zaburzeń łaknienia

Powyższe fakty dobitnie dowodzą, że choćby częściowe zastąpienie cukru bezcukrowymi słodzikami naturalnymi ma wymierny wpływ na zachowanie, lub poprawę naszego zdrowia bez konieczności rezygnacji z dobrego smaku naszych ulubionych dań.